Ο άνθρωπος, παρά τον ηθικό εξοπλισµό και την κοινωνική συνείδηση που οικοδόµησε τα τελευταία χρόνια της µακραίωνης βιολογικής του διαδροµής, εξακολουθεί να διατηρεί σπέρµατα του πρωτόγονου ενστίκτου της επικράτησης του ισχυροτέρου.
Το παιδί , υπήρξε και εξακολουθεί να είναι το πρώτο θύµα της πρωτόγονης βίας των µεγάλων.
Η φυσική του αδυναµία, εκατοµµύρια χρόνια τώρα, το καθιστά εύκολο στόχο.
Η κακοποίησή του σωµατική, ψυχική, σεξουαλική , και η εξίσου κακοποιός παραµέλησή του αποτελούν το πιο µελανό στίγµα της ιστορίας του γένους των ανθρώπων.
Το φαινόµενο της κακοποίησης των παιδιών, όπως είναι φυσικό, είναι οικουµενικό.
Αφορά πόλεις και χωριά. Πλούσιους και φτωχούς. Μορφωµένους και αµόρφωτους. Η σχετική βιβλιογραφία που καταγράφει κάθε πτυχή του θέµατος συγκροτείται από αναρίθµητες δηµοσιεύσεις, πολλές χιλιάδες τα τελευταία 35 χρόνια. Στη σύγχρονη παιδοκεντρική ελληνική κοινωνία µας, κάθε χρόνο κακοποιούνται ή παραµελούνται µερικές χιλιάδες παιδιών.
Με τον όρο “κακοποίηση – παραµέληση παιδιών” περιγράφεται ένα φαινόµενο σύµφωνα µε το οποίο ένας ή περισσότεροι ενήλικες που έχουν την ευθύνη της φροντίδας ενός παιδιού, προκαλούν ή επιτρέπουν να προκληθούν στο παιδί σωµατικές κακώσεις, ή συνθήκες στέρησης σε τέτοιο βαθµό, ώστε συχνά να επιφέρουν σοβαρές διαταραχές σωµατικής, νοητικής, συναισθηµατικής ή κοινωνικής µορφής, ακόµα και το θάνατο. Επισηµαίνεται, ότι άτοµα µε σχέση φροντίδας ως προς το παιδί, µπορεί -εκτός των γονέων είναι άλλοι συγγενείς, όπως και το προσωπικό ιδρυµάτων, δάσκαλοι, βρεφοκόµοι και άλλοι.
Η βία ορίζεται ως «η σκόπιμη χρήση σωματικής δύναμης ή εξουσίας, µε μορφή απειλής ή πράξης, ενάντια στον εαυτό, σε κάποιο άλλο πρόσωπο ή ενάντια σε μία ομάδα ή κοινότητα, η οποία είτε έχει ως αποτέλεσμα είτε αυξάνει τις πιθανότητες να έχει ως αποτέλεσμα τραυματισμό, θάνατο, ψυχολογική βλάβη,καθυστέρηση στην ανάπτυξη ή αποστέρηση»
Αν και δεν υπάρχει στο Ποινικό ∆ίκαιο ο όρος “Σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκου”, υπάρχουν όµως πολλές διατάξεις που συγκεκριµενοποιούν τα καθέκαστα αδικήµατα που προσβάλλουν την αγνότητα του παιδιού. Η αντικειµενική υπόσταση των αδικηµάτων αυτών, που είναι αρκετά,σύµφωνα µε το Ποινικό µας ∆ίκαιο, συγκροτείται µε διάφορες πράξεις που ξεκινούν από την απλή επίδειξη γεννητικών µορίων και φθάνουν µέχρι την αιµοµιξία και το βιασµό.
Κύριος άξονας για το σχεδιασµό της νοµικής παρέµβασης σε περιπτώσεις κακοποίησης και παραµέλησης των παιδιών, όλων των µορφών, είναι η εκτίµηση του συµφέροντος του παιδιού, άρα των δικαιωµάτων του.
Η Σύµβαση για τα ∆ικαιώµατα του Παιδιού του ΟΗΕ (1989) λειτουργεί ως ένα διεθνώς αποδεκτό κείµενο, το οποίο ενσωµατώνουν σταδιακά στην εθνική νοµοθεσία, όλες οι χώρες.
Οι ταχείες αυτές κοινωνικές αλλαγές και η αδυναµία του νοµικού πλαισίου να τις καλύψει, είναι εύκολο να λειτουργούν εξ’ ίσου συγχυτικά σε περιπτώσεις όπου το συµφέρον του παιδιού συγκρούεται µε το συµφέρον των γονέων του ή και όλης της οικογένειάς του. Η σύγκρουση αυτή, στην καθηµερινή πρακτική, είναι ορατή συχνά στα δικαστήρια όπου εκδικάζονται υποθέσεις κακοποίησης και παραµέλησης παιδιών όλων των µορφών.
Είναι υπόθεση και ευθύνη όλων μας να κάνουμε τον κόσμο πιο ασφαλή για τα παιδιά.
Στην Ελλάδα, σχεδόν καθημερινά βλέπουν το φως της δημοσιότητας ιστορίες κακοποίησης παιδιών που συγκλονίζουν, ιδίως όταν συνειδητοποιούμε ότι συμβαίνουν στη διπλανή μας πόρτα. Δυστυχώς, το πρόβλημα είναι πολύ μεγαλύτερο, καθώς είναι ελάχιστα τα περιστατικά που καταγγέλλονται στις αρμόδιες υπηρεσίες. Η παιδική κακοποίηση ευδοκιμεί στη σιωπή, στη συγκάλυψη, στην αδιαφορία. Γι’ αυτό πρέπει να αλλάξουμε ουσιαστικά τον τρόπο που ως κοινωνία αντιμετωπίζουμε και διαχειριζόμαστε το φαινόμενο. Ένα παιδί που βιώνει τον πόνο και το φόβο της κακοποίησης, συνήθως, δεν θα ζητήσει τη βοήθειά μας. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν τη χρειάζεται.
Σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να κλείνουμε τα μάτια μας και τα αυτιά μας σε εγκληματικές πράξεις. Δεν θα πρέπει να γυρνάμε το κεφάλι. Τα παιδιά έρχονται στον κόσμο για να τον κάνουν καλύτερο, με το γέλιο, τα όνειρα και την αστείρευτη ζωντάνια τους. Εμείς με τη σειρά μας είμαστε υπεύθυνοι να τα προστατεύουμε και να τους δίνουμε χώρο να ανθίσουν και να μεγαλουργήσουν.
Γεωργία Καρβούνη -Λιάσκου
Δικηγόρος, Πρόεδρος του Συλλόγου Γυναικών Αγ. Νικολάου Λιβαδειάς