Μήπως παρά την προσπάθεια μας να χάσουμε βάρος παρατηρούμε να κολλάει η ζυγαριά; Να μην δείχνει απώλεια κιλών και μας κυριεύει άγχος και απογοήτευση; Καταρχάς χρειάζεται ψυχραιμία και προτού πετάξουμε τη ζυγαριά και παρατήσουμε την προσπάθεια, θα πρέπει να ξαναγυρίσουμε τη ζυγαριά στο ‘μηδέν’ και να αριθμήσουμε τους λόγους που δεν βλέπουμε αποτέλεσμα. Η αιτία μπορεί να είναι μια ή συνδυασμός πολλών παραγόντων από τα παρακάτω:
- Το χρονικό διάστημα που κάνουμε δίαιτα. Αν το διάστημα είναι μικρό, για παράδειγμα μόνο μια εβδομάδα τότε θα πρέπει να δώσουμε χρόνο στον οργανισμό μας να ανταποκριθεί στην προσπάθεια μας και να μην βιαζόμαστε. Αν τώρα το χρονικό διάστημα είναι μεγάλο, δηλαδή μήνες ή ένα χρόνο ο οργανισμός χρειάζεται ξεκούραση, ‘διακοπές’ και ποικιλία τροφών.
- Αμελούμε να πίνουμε νερό; Η επαρκής ενυδάτωση είναι απαραίτητη για την ομαλή λειτουργία του γαστρεντερικού συστήματος και των νεφρών. Η κατακράτηση υγρών που παρατηρούμε φαίνεται και στη ζυγαριά.
- Το είδος του προγράμματος διατροφής. Αν το πρόγραμμα είναι αυστηρό με λίγες θερμίδες ή χωρίς κάλυψη θρεπτικών συστατικών και δεν βασίζεται στην μεσογειακή διατροφή είναι φυσικό κάποια στιγμή να σταματά η απώλεια βάρους λόγω μείωσης του μεταβολισμού. Επίσης η υπερκατανάλωση αλκοόλ προσθέτει θερμίδες καθώς επίσης και η διακοπή του καπνίσματος που αντικαθίσταται με τσιμπολογήματα φαγητού.
- Ο τρόπος που τρώμε το φαγητό μας. Αν τρώμε στο ‘πόδι’ και βιαστικά είναι πιθανό να καταπίνουμε μαζί με το φαγητό μεγάλες ποσότητες αέρα και να νιώθουμε φούσκωμα. Επίσης αν τρώμε μπροστά στην τηλεόραση ή στον υπολογιστή ξεχνιόμαστε και καταπίνουμε γρήγορα την τροφή.
- Η αλλαγή του ωραρίου εργασίας. Αν έχουν αυξηθεί οι ώρες εργασίας υπάρχει η πιθανότητα να αμελούμε πρωινό ή και μεσημεριανό και λόγω κούρασης να καταναλώνουμε ένα πλούσιο σε θερμίδες δείπνο. Υπάρχει και η άλλη εκδοχή, να έχει χάσει κάποιος την δουλειά του και δυστυχώς να είναι άνεργος και λόγω άγχους να καταναλώνει μεγάλες ποσότητες φαγητού. Και στις δύο περιπτώσεις η δυσκολία στην απώλεια βάρους είναι μεγάλη και θα πρέπει να τροποποιηθεί το πρόγραμμα διατροφής έτσι ώστε να ανταποκρίνεται στο νέο καθημερινό πρόγραμμα.
- Η απότομη αλλαγή καθημερινής φυσικής δραστηριότητας. Όταν αυξάνουμε συστηματικά την άσκηση ή προσθέσουμε ασκήσεις με αντιστάσεις τότε η ζυγαριά για λίγο διάστημα μπορεί, ανάλογα φυσικά με το είδος της άσκησης, να ‘κολλάει’. Η αυξημένη μυϊκή μάζα δίνει την εντύπωση ότι παχαίνουμε αλλά καθώς κάνουμε μέτρηση λίπους θα παρατηρήσουμε ότι μειώνεται το ποσοστό λίπους γεγονός θετικό για τον μεταβολισμό και την υγεία μας. Όταν κάποιος όμως σταματήσει απότομα τη γυμναστική αλλά συνεχίζει να τρέφεται όπως πριν που γυμναζόταν τότε το γεγονός αυτό πάλι μπορεί να δυσκολέψει την απώλεια βάρους.
- Αλλαγή κατοικίας και διατροφικών συνηθειών. Η απώλεια βάρους μπορεί να σταματήσει και όταν έχετε αλλάξει κατοικία. Για παράδειγμα αν φύγατε για σπουδές ή για δουλειά και είστε μακριά από το οικογενειακό περιβάλλον και από το ‘νόστιμο’ και υγιεινό φαγητό της μαμάς, μπορεί συχνά να καταναλώνετε φαγητό απ’ έξω. Μπορεί όμως να δυσκολεύεστε στο αδυνάτισμα και όταν ξεκινήσετε μια συγκατοίκηση με φίλους ή με τον/την σύντροφό σας.
- Ψυχολογικοί παράγοντες. Οι μελέτες εδώ και χρόνια συσχετίζουν την ψυχολογία του ανθρώπου με την κατανάλωση τροφής. Άλλοι καταναλώνουν μεγαλύτερη ποσότητα τροφής όταν είναι χαρούμενοι και άλλοι όταν είναι στενοχωρημένοι. Όμως υπάρχουν και άτομα που δεν έχουν καθόλου όρεξη για φαγητό λόγω στενοχώριας. Όλες αυτές οι περιπτώσεις έχουν αντίκτυπο στην απώλεια βάρους.
- Στρες. Το στρες είναι μια κατηγορία από μόνο του. Όταν αγχωνόμαστε υπερεκκρίνεται κορτιζόλη, ορμόνη του στρες που αυξάνει την όρεξη. Επίσης τα αγχωμένα άτομα αναπνέουν πιο γρήγορα με αποτέλεσμα υπεραερισμό και φούσκωμα στην κοιλιά. Το στρες μπορεί να οδηγήσει και σε αντίσταση στην ινσουλίνη με αποτέλεσμα να αυξάνεται η όρεξη για γλυκά και λιπαρές τροφές.
- Διάφορες παθήσεις και ορμονικές διαταραχές:
α) Ανωμαλίες στην εμμηνορρυσία, όπως στην περίπτωση του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών δυσκολεύουν την απώλεια κιλών και χρειάζεται πολύ υπομονή και επιμονή για την επίτευξη του στόχου.
β) Ο υποθυρεοειδισμός είναι μια ακόμα περίπτωση ορμονικής διαταραχής στην οποία μειώνεται η παραγωγή ορμονών του θυρεοειδούς με αποτέλεσμα τον μειωμένο μεταβολισμό και την δυσκολία στο αδυνάτισμα.
γ) Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου. Όποιος έχει την λεγόμενη σπαστική κολίτιδα με τα έντονα φουσκώματα και τις εναλλαγές από διάρροια σε δυσκοιλιότητα, βλέπει συχνά με απογοήτευση το νούμερο στη ζυγαριά.
δ) Το ελικοβακτήριο του πυλωρού είναι ένα βακτήριο το οποίο όχι μόνο προκαλεί έλκος αλλά και συμπτώματα όπως μετεωρισμό (φούσκωμα).
ε) Η δυσανεξία στη λακτόζη ή στη γλουτένη επίσης ευθύνονται για την δυσκολία στην απώλεια κιλών αφού δημιουργούν πρηξίματα στην κοιλιά. Επομένως είναι απαραίτητη η επίσκεψη σε γαστρεντερολόγο για να διαπιστωθούν.
δ) Η αντίσταση στην ινσουλίνη. Η ινσουλίνη είναι η ορμόνη που εκκρίνεται από τα β-κύτταρα του παγκρέατος για να μειωθούν τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα και να μεταφερθεί η γλυκόζη στα κύτταρα για ενέργεια. Όταν υπάρχει ινσουλινοαντίσταση τα κύτταρα αντιστέκονται στη δράση της ινσουλίνης, το πάγκρεας αναγκάζεται να παράγει μεγαλύτερη ποσότητα αυτής. Τα συμπτώματα που παρατηρούνται, εκτός των άλλων, είναι φουσκώματα, αύξηση βάρους, δυσκολία απώλειας βάρους και συσσώρευση λίπους κυρίως στην περιοχή της κοιλιάς. Όταν διαγνωστεί εγκαίρως από το γιατρό ο οργανισμός ανταποκρίνεται καλύτερα στην προσπάθεια απώλειας βάρους.
- Ο ανεπαρκής ύπνος. Όταν μας λείπει ύπνος ο οργανισμός μας στρεσάρεται, διαταράσσεται η ομαλή έκκριση των ορμονών όπως και της ορμόνης γκρελίνηςη οποία αυξάνει την όρεξη. Επομένως αν ξαφνικά αλλάξει το ωράριο του ύπνου σας βελτιώστε το διότι δυσκολεύει την απώλεια βάρους.
- Ενδέχεται να είστε έγκυος; Αν είστε γυναίκα σε αναπαραγωγική ηλικία και προσπαθείτε για πάνω από μήνα να χάσετε βάρος και δεν τα καταφέρνετε πριν προλάβετε να απελπιστείτε κάνετε υπομονή διότι η καθυστέρηση της εμμήνου ρύσεως μπορεί να προαναγγέλλει το ευχάριστο γεγονός της εγκυμοσύνης.
- Βρίσκεστε στην εμμηνόπαυση; Η χρονική αυτή περίοδο της ζωής κάθε γυναίκας περιλαμβάνει πλήθος αλλαγών όχι μόνο στην έκκριση ορμονών αλλά και στην ψυχολογία. Είναι το διάστημα που αν δεν προσέξει μπορεί να δυσκολευτεί δυσκολεύεται στην απώλεια βάρους.. Η απώλεια δεν είναι αδύνατη αλλά θέλει συνδυασμό σωστής διατροφής και φυσικής δραστηριότητας διότι είναι μειωμένος ο μεταβολισμός.
- Υπάρχουν φάρμακα που ευθύνονται για την δυσκολία στο αδυνάτισμα. Όπως για παράδειγμα τα αντικαταθλιπτικά και τα αγχολυτικά τα οποία μπορεί να αυξήσουν την όρεξη. Επίσης η χορήγηση κορτιζόνης και τα αντισυλληπτικά μπορούν να προκαλέσουν κατακράτηση υγρών. Κάποια από τα αντιδιαβητικά χάπια, τα αντιυπερτασικά ή αντιεπιληπτικά ή ακόμα και τα αντιβιοτικά Όταν η θεραπεία με φάρμακα γίνεται για μεγάλο χρονικό διάστημα και δυσκολεύεστε να χάσετε βάρος να ενημερώνετε τον γιατρό σας.
Επομένως τα αίτια είναι πολλά ή υπάρχουν και άλλα που ακόμα ερευνώνται ή απλά είναι μόνο ένα το βασικό αίτιο: Δίνουμε μεγάλη σημασία σους αριθμούς της ζυγαριάς και ξεχνάμε ότι το κλειδί για να λειτουργήσει η θαυμαστή μηχανή του οργανισμού μας είναι η μεσογειακή διατροφή, άσκηση και θετική σκέψη.
Γράφει η Ευτυχία Γαλανάκου,
Διατροφολόγος-Διαιτολόγος και Χημικός Α.Π.Θ.