πληροφόρησης.){kind=link}
Θύμα υπερβολικής δόσης (overdose) αρνητικής (υπέρ)πληροφόρησης
Ζούμε στην εποχή της υπερ(παρα)πληροφόρησης. Όλες οι οθόνες γύρω μας μικρές, μεσαίες μεγάλες συνεχώς μεταδίδουν ειδήσεις. Πολλές φορές ακούω την έκφραση ‘’δεν βλέπω τόσο τηλεόραση΄’’ ή ‘’δεν παρακολουθώ πολύ ειδήσεις’’, πάραυτα οι πληροφορίες και οι ειδήσεις υπάρχουν παντού στις οθόνες μας. Καταναλώνεις όσα προβάλλονται, που δεν είναι και λίγα, και τότε αναστατώνεσαι, φοβάσαι, θυμώνεις. Δεν είσαι (ο/η) μόνος/η.
Οι ώρες που περνάμε καταναλώνοντας ειδήσεις δεν είναι λίγες και, δυστυχώς, όταν δεν παρακολουθούμε τηλεόραση εμείς, εκείνες, είναι πάλι παρούσες, με τις επαναλαμβανόμενες ειδοποιήσεις στα κινητά και τα tablet/pc.
Ο εγκέφαλος μας λαμβάνει καθημερινά έναν τεράστιο όγκο πληροφοριών, τις οποίες καλείται να επεξεργαστεί και να «τακτοποιήσει» στις δομές του. Προλαβαίνει να τις επεξεργαστεί και να τις «τακτοποιήσει» με το σωστό τρόπο;
Η παρατήρηση λέει πως τελικά δεν έχουμε μάθει να φιλτράρουμε τις πληροφορίες που λαμβάνουμε, δεν έχουμε μάθει να τις κρίνουμε και έτσι, κατάλληλα να τις χρησιμοποιούμε.
Τα τελευταία χρόνια έχει ανακαλυφθεί μια νέα ασθένεια η οποία ονομάστηκε «το σύνδρομο της υπερπληροφόρησης», καθώς έρευνες που έγιναν κατέληξαν στο συμπέρασμα πως η συγκεκριμένη ασθένεια σχετίζεται άμεσα με τον κατακλυσμό πληροφοριών του ανθρώπινου νου.
Αυτό που βιώνουμε είναι ένας καταιγισμός αρνητικών ειδήσεων: φωτογραφίες που συγκλονίζουν και ταυτόχρονα συγκινούν, τίτλοι ειδήσεων και άρθρα που προκαλούν πανικό, δυσοίωνες πολιτικές αναλύσεις. Είναι σαφές σε όλους ότι δεν ζούμε και το καλύτερο σενάριο.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, το στρες και η απαισιοδοξία αυξάνονται και δημιουργούν το υπόστρωμα για τη δημιουργία ή για την πυροδότηση προβλημάτων στην ψυχική μας υγεία. Πιο συγκεκριμένα, η υπερπληροφόρηση μπορεί να οδηγήσει σε συμπτώματα «χρόνιας κόπωσης» όπως:
- Προβλήματα στη μνήμη
- Προβλήματα στο να παίρνουμε αποφάσεις
- Προβλήματα στην ικανότητα μας να μαθαίνουμε
- Προβλήματα στον ύπνο
- Απαισιόδοξη διάθεση και απαισιόδοξος τρόπος σκέψης
- Και ψυχοσωματικά προβλήματα: πονοκέφαλοι, στομαχικά προβλήματα, γαστρεντερικά, υψηλή αρτηριακή πίεση κ.α.
Στη χειρότερη περίπτωση πυροδοτείται ένα αίσθημα ματαιότητας, το οποίο με τη σειρά του πυροδοτεί την κατάθλιψη.
Πως θα προστατευτούμε;
- Να επιλέξουμε με βάση την αξιοπιστία τους 2-3 πηγές πληροφόρησης και να ενημερωνόμαστε μόνο από αυτές, κλείνοντας τα αυτιά μας στις «σειρήνες» άλλων πηγών.
- Αποφασίζουμε εκ των προτέρων πόση ώρα θα αφιερώσουμε στην ενημέρωση μας κάθε μέρα κι να μείνουμε σταθεροί σε αυτή μας την απόφαση.
- Και τέλος αφιερώνουμε κάποια μέρα «αποτοξίνωσης» ανά εβδομάδα ή ανά 2 εβδομάδες, όπου θα τα έχουμε όλα κλειστά, τηλεοράσεις, ραδιόφωνα, internet.
Αυτό που συμβαίνει όταν βλέπουμε ειδήσεις είναι κατά βάση μια προσπάθεια ελέγχου. Νομίζουμε ότι όσα παραπάνω δούμε ή γνωρίσουμε αναφορικά με το τι γίνεται, τόσο περισσότερο θα μπορέσουμε να ελέγξουμε την έκβαση των γεγονότων. Κάτι τέτοιο φυσικά δεν συμβαίνει.
Είναι σημαντικό να μην βλέπουμε διαρκώς ειδήσεις. Καλό είναι να έχουμε μόνο μια στοιχειώδη, γενική και περιοδική ενημέρωση για το τι συμβαίνει, αλλά να μην αναλωνόμαστε σε εκατομμύρια αναλύσεις.
Επιπλέον, είναι σημαντικό να κρατήσουμε μικρές ρουτίνες, σημαντικές για εμάς. Να μαγειρεύουμε, να φροντίζουμε κάποια πράγματα, να υπάρχει μια σταθερότητα σε ασχολίες που είχαμε και που έχουμε. Οι δράσεις στον δικό μας προσωπικό μικρόκοσμο είναι καίριας σημασίας, και δεν εννοούμε μόνο τον ατομικό μικρόκοσμο, αλλά γενικότερα το περιβάλλον που συνιστά την καθημερινότητά μας, «ένα ελεγχόμενο οικόπεδο προσωπικής ύπαρξης. Τις μικρές ρουτίνες καλό θα είναι να συνοδεύει και η δημιουργικότητα, οτιδήποτε δηλαδή μπορεί να μας δώσει την αίσθηση ότι από σκόρπια πράγματα φτιάχνουμε κάτι.
Η σωματική κίνηση είναι σημαντική και γενικότερα οτιδήποτε έχει να κάνει με το σώμα, όπως για παράδειγμα οι χειροτεχνίες. «Το σώμα μας επικεντρώνεται ακριβώς στο εδώ και τώρα και στην απτή πραγματική μας ύπαρξη».
Επιπλέον, σημαντική είναι η αποφυγή –όσο μπορούμε– των τυπικών/τοξικών σχέσεων. Σχέσεις στις οποίες πρέπει να εμφανιζόμαστε με «μάσκα» ξοδεύουν πάρα πολύ από την ενέργειά μας και δεν έχουν ουσία. Αντιθέτως, είναι ωφέλιμο να ζητάμε στήριξη από σημαντικούς για εμάς ανθρώπους, από ανθρώπους με τους οποίους έχουμε ουσιαστικές σχέσεις και να μοιραζόμαστε μαζί τους όχι μόνο σκέψεις και αναλύσεις, αλλά και συναισθήματα, συζητώντας το πώς μας επηρεάζουν.
Η δράση, η κινητοποίηση, η πρωτοβουλία και η προσωπική νοηματοδότηση είναι θεμελιώδους σημασίας σε περιόδους κρίσης. Να αποφεύγουμε οτιδήποτε έχει να κάνει με έτοιμα, έξω από εμάς νοήματα, αυτό, χρειάζεται προσωπική νοηματοδότηση, δηλαδή να μην καταφεύγουμε σε έτοιμα πολιτικά και θρησκευτικά ιδεολογήματα. Για παράδειγμα να συμμετέχουμε στα γεγονότα –σε καμία περίπτωση να μην μένουμε απαθείς– αλλά με τρόπο που να ανταποκρίνεται στις δικές μας νοηματοδοτήσεις. Με άλλα λόγια, να μην αναλωνόμαστε σε μάταιες κινητοποιήσεις και πράγματα που γίνονται τυπικά. Να κάνουμε κάτι επειδή εμείς οι ίδιοι το πιστεύουμε, επειδή συνάδει με τη δική μας ιδεολογία, όχι επειδή απαραίτητα θα μας φέρει ένα αποτέλεσμα.
Πολλοί τελευταία τείνουν να πιστεύουν πως ο κόσμος χειροτέρεψε σε σχέση με παλαιότερα, κάτι τέτοιο όμως δεν ισχύει, αυτό που συμβαίνει είναι πως απλώς η κάλυψη των γεγονότων έγινε πολύ καλύτερη και πως η πληροφορία ταξιδεύει γρήγορα κι εύκολα.
Το μόνο πράγμα που δεν χορταίνει ο κόσμος είναι οι υπερβολές. (Σαλβαντόρ Νταλί)
Και επειδή η συνεχής ροή πληροφοριών που δέχεται ο εγκέφαλος μειώνει συναισθήματα όπως η ενσυναίσθηση, η συμπόνια, η αντοχή… καλό είναι να προστατευθούμε… για να ενισχύσουμε το ψυχικό μας απόθεμα..
Ελίνα Τρωγάδα
B.Sc. Ψυχολόγος Ψυχοθεραπεύτρια
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας παιδιών , εφήβων ενήλικων
τηλ. Επικοινωνιας
6978268826
2261020781