Ο όρος προέρχεται από τα ‘’κουτσόμπολα’’, που είναι τα μπαλκόνια στα στενά σοκάκια της Κέρκυρας. Οι κυράδες βγαίνανε σ’ αυτά και κουβεντιάζανε.
Αλλού διάβασα πως το κουτσομπολιό, ετυμολογικά, προέρχεται από τη σύνθεση 2 λέξεων:
– κουτσό, με την έννοια του παραποιημένου, ανακριβούς, και
– μπολιάζω. Για τους μη κατέχοντες γεωπονικές γνώσεις το μπόλιασμα (από το εμβολιασμός) είναι μία μέθοδος κατά την οποία γίνεται τεχνητή μεταμόσχευση ενός μέρους κάποιου φυτού σε ένα άλλο φυτό. Σκοπός αυτής της μεταμόσχευσης είναι η διατήρηση των κύριων χαρακτηριστικών ενός φυτού πάνω σε ένα άλλο.
Όταν βάλεις μαζί τα 2 συνθετικά αυτό που παίρνεις είναι μία “ξένη” πληροφορία -ενίοτε προϊόν φαντασιοπληξίας- και το συνδέεις σε μία άσχετη ιστορία. (;;;)
Ο ακριβής ορισμός της λέξης αφορά την αργόσχολη συζήτηση, τον σχολιασμό πράξεων και ενεργειών άλλων ανθρώπων, και που κάποιες φορές περιλαμβάνει και τη διάδοση, συνήθως ανυπόστατων και κακόβουλων φημών.
Φυσικά ανεξαρτήτως τι πιστεύουμε, όλοι κουτσομπολεύουμε.
Σίγουρα, μας αρέσει να πιστεύουμε ότι οι καθημερινές συνομιλίες μας είναι αυστηρά παραγωγικές ανταλλαγές ιδεών και συζητήσεις για τις αναπάντητες ερωτήσεις της ζωής. Αλλά στην πραγματικότητα, όλοι μιλάμε για άλλους ανθρώπους.
Για να το κάνουμε πιο απλό, κουτσομπολεύουμε όταν, μιλάμε για ένα άτομο που δεν είναι παρόν. Και για να το κάνουμε πιο ξεκάθαρο, κουτσομπολεύουμε όταν λέμε σε κάποιον ότι το επόμενο Σαββατοκύριακο ο ξάδερφος σου παντρεύεται, ο καλύτερος φίλος σου ξεκινάει μια νέα δουλειά ή η κόρη σου έχει την μεγάλη βραδιά χορού το Σάββατο.
Αλλά έχεις αναρωτηθεί ποτέ το γιατί κουτσομπολεύουμε;
Μην είναι άλλη μια ηδονή στον κατάλογο των μέσων με τα οποία ένας άνθρωπος μπορεί να προσφέρει ευχαρίστηση;
Μήπως πάλι είναι ένα κολάσιμο ελάττωμα, προνόμιο μερικών ποταπών υπάρξεων που στερούνται ενδιαφερόντων στη ζωή, προσωπικής καλλιέργειας ή διακριτικότητας, στοιχεία ικανά να τους κάνουν να κρατήσουν τη μύτη τους μακριά από τις υποθέσεις των άλλων;
Κι όμως, οι επιστήμονες της κοινωνικής ψυχολογίας ισχυρίζονται ότι έχουμε ανάγκη το “κουτσομπολιό”.
Για την ακρίβεια, ολόκληρος ο πολιτισμός μας είναι βασισμένος σε διάφορες τεχνικές επικοινωνίας, μία από τις οποίες είναι και το κουτσομπολιό. Κι αυτό επειδή η ανταλλαγή πληροφοριών για τα έργα και τις ημέρες των συνανθρώπων μας, έχει τριπλή αξία.
Όταν το κουτσομπολιό είναι καλοπροαίρετο, δένει τους ανθρώπους μιας κοινότητας μεταξύ τους, ενισχύει τους δεσμούς τους και την ομαδική τους ταυτότητα, δημιουργεί παρεάκια και συμμαχίες. Αν σκεφτούμε την θεωρία της εξέλιξης του ανθρώπινου είδους που θέλει την ανθρώπινη φύση να επιβιώνει, να μεγαλουργεί και να αναπαράγεται κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες, τότε το κουτσομπολιό αποτελεί όπλο επιβίωσης του ισχυρότερου.
Επιπλέον, καλλιεργεί το χάρισμα της διορατικότητας ή αλλιώς της μαντικής – όπως θέλετε πείτε το – αλλά και της κατανόησης αφού – προσπαθώντας να ανακαλύψουμε την επόμενη κίνηση του διπλανού μας – τα πιο βαθιά του κίνητρα και τα συναισθήματά του, μαθαίνουμε να συναισθανόμαστε, να βάζουμε δηλαδή τον εαυτό μας στη θέση του άλλου και να προσπαθούμε να τον καταλάβουμε.
Τέλος, το κουτσομπολιό είναι η ζυγαριά της θέσης μας εκεί έξω, ο μετρητής της αξίας μας, αφού ακούγοντας πράγματα για τους άλλους αλλά και ανακαλύπτοντας τι έχουν πει άλλοι για μας, μπορούμε να κάνουμε συγκρίσεις, να βρούμε πόσο μετράμε και σε ποια θέση της κοινότητας βρισκόμαστε.
Πέρα από όλα όμως, το κουτσομπολιό είναι ένα ξέσπασμα του εαυτού μας, μια διέξοδος από τα αληθινά προβλήματα της ζωής: μιλώντας για ασήμαντα πράγματα που αφορούν στους άλλους, καταφέρνουμε να ξεχαστούμε οι ίδιοι.
Με αυτή την έννοια, με το να συγκεντρωνόμαστε στα κακώς κείμενα των διπλανών, ξορκίζουμε τα δικά μας αδύνατα σημεία, μαθαίνουμε μέσα από το σχολιασμό τι είναι κοινώς αποδεκτό και τι θεωρείται παραφωνία – μαθαίνουμε από τις παραλείψεις των άλλων και προετοιμαζόμαστε κατάλληλα για τις μάχες που κρύβει το μέλλον.
Και βέβαια, τελικά, το κουτσομπολιό είναι απλώς ένα παιχνίδι, ο καθημερινός μας πασατέμπος.
Ωστόσο το κουτσομπολιό είναι ύπουλο, μπορεί να βλάψει, να καταστρέψει, να αφανίσει και τις περισσότερες φορές δημιουργεί μια αρνητική κατάσταση με ντόμινο από λόγια, εικασία ή προσβολές.
Οι περισσότεροι μάλιστα από μας το έχουμε συνδέσει με μια αρνητική εμπειρία δικιά μας ή προσφιλούς μας προσώπου. Ο κακοπροαίρετος σχολιασμός της ζωής του άλλου μπορεί να πληγώσει ανεπανόρθωτα αυτό το άτομο για το οποίο γίνεται λόγος, όταν μάλιστα δεν είναι παρόν να υπερασπίσει τον εαυτό του.
Αν και πολλοί άνθρωποι καταδικάζουν τέτοιες πρακτικές, γίνονται συχνά θύτες άθελά τους ή ηθελημένα. Το κακό, άλλωστε, δεν αργεί να συμβεί…
Πόσο μπορούμε να αντέξουμε ένα αρνητικό σχόλιο ή μια κριτική που απευθύνεται στο πρόσωπό μας; Κανείς δεν θέλει να τον σχολιάζουν.
Κι αν δεν πρόκειται για κουτσομπολιό αλλά για κριτική;
Είναι σημαντικό λοιπόν από κάθε κουτσομπολιό, να διαχωρίζουμε την κριτική από την υπερβολή των λεγομένων. Η κοινωνία είναι ένας καθρέφτης, παραμορφωτικός πολλές φορές αλλά καθρέφτης. Και μέσω αυτού μπορούμε να μάθουμε πράγματα και τον κοινωνικό εαυτό μας. Ποιοι δείχνουμε?
Όντας καλοί ακροατές της κριτικής, έχουμε μεγαλύτερες πιθανότητες να καταλάβουμε τι πραγματικά θέλει να πει ο διπλανός μας και τελικά να ωφεληθούμε από τα λόγια του. Εξάλλου, πολλές φορές, δεν είναι απαραίτητο ο άνθρωπος που ασκεί κριτική να θέλει να μας βλάψει, αντίθετα, ακόμα κι αν δεν καταφέρει να εκφραστεί με τακτ, μπορεί να μας βοηθήσει να δούμε την κοινωνική αντανάκλαση μας.
Ο ψυχολόγος Robert Markman, αναφέρει τρόπους με τους οποίους μπορούμε να κάνουμε εποικοδομητική χρήση της κριτικής που γίνεται στο άτομό μας.
Το σημαντικότερο, έτσι ώστε να προστατέψουμε τον εαυτό μας από την ένταση τις ειδήσεις είναι να συγκρατούμε εκείνη την στιγμή τα συναισθήματά μας, θετικά ή αρνητικά. Κι αυτό γιατί, με το που ακούμε συνήθως κάτι, το αίμα ανεβαίνει στο κεφάλι, θέλουμε να υπερασπιστούμε αμέσως τον εαυτό μας ενάντια στην κριτική που μας γίνεται.
Βήματα αντιμετώπισης:
1) Σκεφτείτε προτού αντιδράσετε από που προέρχεται η κριτική, τι την προκάλεσε και γιατί έγινε τη στιγμή που έγινε.
2) Αναγνωρίστε σημεία με τα οποία συμφωνείτε στην κριτική, άλλωστε πολλές φορές και τα πιο τρομερά πράγματα κρύβουν μια δόση αλήθειας, μπορεί όχι των ιδίων των γεγονότων αλλά μιας πιο βαθιάς αντίληψης του πως συμπεριφέρεστε.
3) Μείνετε στοχαστικοί, συζητήστε την άποψη του άλλου και καταλήξτε σε συμπεράσματα.
4) Ζητήστε από τους άλλους (τους κοντινούς δικούς σας) να σας δίνουν ανατροφοδότηση της δουλειάς ή της συμπεριφοράς σας σε τακτά χρονικά διαστήματα, προκειμένου να μπορέσετε να γνωρίσετε τον κοινωνικό εαυτό σας.
Και πάνω από όλα παραμείνετε ανοιχτόμυαλοι. Είναι σημαντικό να θυμάστε πως η κακή αντίδραση προς την κακή κριτική είναι που ζημιώνει το θύμα, σχεδόν πάντα.
Τέλος, προσπαθήστε να αποφασίσετε ποια είναι η στάση σας απέναντι στα βλαβερά κουτσομπολιά. Άλλο είναι μια χαλαρή συζήτηση για τους άλλους και άλλο είναι η διάδοση αρνητικών φημών. Και θυμηθείτε πως όλοι είμαστε πιθανά θύματα κουτσομπολιού.
ΕλίναΤρωγάδα
B.Sc. Ψυχολόγος Ψυχοθεραπεύτρια
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας παιδιών , εφήβων ενήλικων
τηλ. Επικοινωνιας
6978268826
2261020781