Το καλοκαίρι είναι μια μαγική περίοδος.
Είναι σαν ο χρόνος να σταματά και μαζί με αυτόν οι έγνοιες και οι σκοτούρες. Σαν ένα κενό στον χωρόχρονο, θα μπορούσαμε να πούμε.
Το καλοκαίρι είναι από εκείνες τις φάσεις του χρόνου που η ψυχολογία μας τονώνεται, και τυχόν μελαγχολικές τάσεις ή συναισθηματικά σκαμπανεβάσματα εξαλείφονται. Γιατί συμβαίνει αυτό και σε ποιους συμβαίνει;
Πώς εκφράζεται η θετική επίδραση των καλοκαιρινών μηνών στην ψυχολογία μας;
Οι λόγοι για τους οποίους η επίδραση του καλοκαιριού είναι τόσο θετική στην ψυχολογία μας είναι, πράγματι, αρκετοί. Είναι τόσο απλά, καθημερινά, έως και «διαδικαστικά», θα μπορούσαμε, να πούμε πράγματα -που κάπως πατούν “pause” στην ρουτίνα μας- όσο και μια ανεξήγητη ενέργεια, που είναι παντού διάχυτη και μας boostάρει την αίσθηση της ευφορίας.
Το καλοκαίρι τονώνει το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Απλές απολαύσεις που μπορεί κανείς να αφεθεί να νιώσει στις διακοπές του όπως ποιοτικός χρόνος με τους αγαπημένους μας, εποικοδομητική επικοινωνία με τους συνανθρώπους μας, επαφή με την φύση, με την οικογένεια, το γέλιο, ακόμα και η ελευθερία για γευστικές απολαύσεις αυξάνουν την άμυνα του οργανισμού και μπορούμε να ανταπεξέλθουμε καλύτερα σε στρεσογόνες καταστάσεις αλλά και οργανικά προβλήματα.
Επίσης συχνα βελτιώνεται ο ύπνος, και ξεκουραζόμαστε σωματικά, μειώνεται ο εκνευρισμός που μας αφήνει η κούραση της ημέρας. Όταν κοιμόμαστε καλά σε όποιο μέρος και να βρισκόμαστε ακόμα και διακοπές να μην φύγουμε, ο οργανισμός αποβάλει το άγχος και δεν το σωματοποιεί συνεπώς ψυχοσωματικά συμπτώματα όπως ημικρανίες, γαστρεντερικά συμπτώματα, αίσθημα κόπωσης κλπ μειώνονται ή/και εξαφανίζονται.
Το καλοκαίρι ανεβαίνει ή φτιάχνει η διάθεση μας, Οι αλλαγές παραστάσεων και νέων ερεθισμάτων στις διακοπές πυροδοτούν την σεροτονίνη και τις ενδορφίνες μας, «την χημεία της χαράς» νιώθουμε ευεξία και μας γεμίζουν με θετικά συναισθήματα και ψυχική ξεκούραση.
Ο ήλιος, που το καλοκαίρι στην χώρα μάς μας χαρίζεται απλόχερα, είναι γνωστό πως βοηθά το σώμα μας να συνθέσει τη βιταμίνη D (γνωστή και ως «βιταμίνη του ήλιου»), η οποία επιδρά θετικά στα συναισθήματα μας και την ψυχική μας υγεία. Χαρακτηριστικό είναι ότι η έλλειψη βιταμίνης D συνδέεται με: κατάθλιψη, κακή διάθεση, ανήσυχο ύπνο, μόνιμη κόπωση, μυϊκή αδυναμία και μειωμένες αντοχές. Και αποτελεί έναν ακόμα λόγο για τον οποίο το χειμώνα νιώθουμε πιο «πεσμένοι» συναισθηματικά.
Μειώνεται το αρνητικό μας σκεπτικό. Κάνοντας δημιουργικά πράγματα και έχοντας επαφή με αγαπημένα πρόσωπα, αποσπούμε το μυαλό μας απ’ όσα μας απασχολούν, ν’ ανακυκλώνουμε προβληματισμούς και το μυαλό μας έχει την τάση σιγά σιγά να μην σκέφτεται αρνητικά και με άγχος και να συγκεντρώνεται στα θετικά.
Η θάλασσα είναι ένα ακόμη στοιχείο του καλοκαιριού που επιδρά θετικά στη διάθεσή μας. Οι βόλτες στη θάλασσα, το ατένισμα του απέραντου υγρού στοιχείου και περισσότερο τα μπάνια σε αυτή, μας δημιουργούν μια αίσθηση γαλήνης και ηρεμίας, καθώς μας θυμίζει υποσυνείδητα το διάστημα της κυοφορίας μας. Έτσι, μας βοηθάει να αποκτήσουμε ξανά: ψυχική ισορροπία, θετική ενέργεια, ανάκτηση αυτοπεποίθησης και πιο χαλαρή συμπεριφορά ενάντια σε καταστάσεις που μας δημιουργούνε στρες. Τέλος, τα βραδινά μπάνια μας βοηθούν να έχουμε καλύτερο ύπνο και αυτό γιατί εκείνες τις ώρες το σώμα μας απορροφά καλύτερα το μαγνήσιο που περιέχει η θάλασσα
Δεν είναι τυχαίο που το καλοκαίρι γνωρίζουμε κόσμο ευκολότερα. Όλοι νιώθουν πιο ανάλαφροι και είναι πιο εύκολο για κάποιον να πιάσει κουβέντα με τον διπλανό του στο θερινό σινεμά ή τη διπλανή ξαπλώστρα. Έχουμε λιγότερα «πρέπει» και έτσι όλοι μας νιώθουμε πιο ελεύθεροι, ενώ είμαστε και πιο χαλαροί. Για τον λόγο αυτό, αν το παρατηρήσεις, θα δεις πως ο κόσμος θα σου χαμογελάσει για «καλημέρα» πιο εύκολα σε σχέση με μία κρύα, βροχερή μέρα του χειμώνα.
Από την άλλη μεριά, το καλοκαίρι δεν είναι πάντα ή για όλους μια ευχάριστη περίοδος. Κάποιοι άνθρωποι λόγω χαρακτήρα ή καταστάσεων (π.χ κοινωνικό-οικονομικών) είναι πιο επιρρεπής σε αρνητικά σκεπτικά και τους είναι πιο δύσκολο να χαλαρώσουν ή να χαρούν στις διακοπές. Κάποια παραδείγματα είναι οι πιο απαισιόδοξοι, ή μυαλά που υπέρ-αναλύουν καταστάσεις, πιθανά κάνουν προβολές στο μέλλον και καταστροφολογία για το τι μπορεί να συμβεί μετά την επιστροφή από τις διακοπές (με συχνές φράσεις όπως “αν γίνει αυτό, τότε θα πάθουμε…”).
Επίσης, άτομα με υπερβολική αίσθηση ευθύνης για τις καταστάσεις, που σκέφτονται συνέχεια τις εκκρεμότητες, το πρόγραμμα, ή έχουν τελειομανία με αποτέλεσμα οι προσδοκίες διακοπών να μην είναι ρεαλιστικές και να απογοητεύονται.
Προσωπικότητες με υπερβολικό άγχος που καταλήγει συχνά σε εμμονές ή ψυχαναγκασμούς ή ακόμα αγχώδεις διαταραχές, παγιδεύονται στα «πρέπει» τους και δυσκολεύονται να επιτρέψουν στον εαυτό τους να χαλαρώσουν στις διακοπές.
Κάποιες φορές οι καλοκαιρινοί μήνες είναι μια δύσκολη περίοδος για όσους έχουν κάποια διατροφική διαταραχή και νιώθουν τους καλοκαιρινούς μήνες ότι είναι εκτεθειμένοι με την εικόνα του σώματος τους. Πιθανές διακοπές και ο φόβος έκθεσης ίσως να πυροδοτεί και να κλονίζει την αυτοπεποίθηση τους και την αυτοεκτίμηση τους.
Οι καλοκαιρινές διακοπές έχουν τεραστία ψυχοθεραπευτική επίδραση και μπορούν να μας βοηθήσουν να επανασυνδεθούμε με τον εαυτό μας λειτουργώντας ως όχημα για την αυτοανακάλυψη μας, με αποτέλεσμα την καλύτερη αίσθηση του εαυτού και των θέλω μας.
Σπασμένο καράβι, του Γιάννη Σκαρίμπα
Σπασμένο καράβι νάμαι πέρα βαθιά
έτσι να ‘μαι –
με χώρις κατάρτια με χώρις πανιά να κοιμάμαι.
Νάν’ αφράτος ο τόπος κι η ακτή νεκρική γύρω γύρω,
με κουφάρι γυρτό και με πλώρη εκεί που θα γείρω.
Νάν’ η θάλασσα άψυχη και τα ψάρια νεκρά
έτσι νάναι! –
και τα βράχια κατάπληκτα και τ’ αστέρια μακριά να κοιτάνε…
Δίχως χτύπο οι ώρες και οι μέρες θλιβές
δίχως χάρη –
κι έτσι κούφιο κι ακίνητο μες σε νύχτες βουβές το φεγγάρι.
Έτσι νάμαι καράβι γκρεμισμένο, νεκρό
έτσι να ‘μαι –
σ’ αμμουδιά πεθαμένη και κούφιο νερό, να κοιμάμαι…
ΕλίναΤρωγάδα
B.Sc. Ψυχολόγος Ψυχοθεραπεύτρια
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας παιδιών , εφήβων & ενήλικων
τηλ. Επικοινωνιας 2261020781