Η Κλαίρη Σαραντάκου στο La Figura.

Η προϊσταμένη της Διεύθυνσης Εσωτερικού ελέγχου του υπουργείου Εσωτερικών και στέλεχος της ΝΔ σε μια εκ βαθέων συζήτηση.

Συναντώντας μια ισχυρή κυρία της δημόσιας διοίκησης ως προϊσταμένη διεύθυνσης μονάδας εσωτερικού ελέγχου του Υπουργείου Εσωτερικών, πιστεύεις αρχικά πως θα θέσει πλαίσια και περιορισμούς σε μια κουβέντα. Η Κλαίρη Σαραντάκου όμως είναι ένας χείμαρρος λόγων και συναισθημάτων που σε συνεπαίρνουν και μπορείς να μιλάς μαζί της  όσο θέλεις και για όλα τα θέματα. Υποψήφια Ευρωβουλευτής με την ΝΔ το 2019 και πρόεδρος της τοπικής επιτροπής της ΝΔ Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης σε αυτή την συνέντευξη δεν μας μιλά μόνο ως πολιτικό πρόσωπο αλλά και ως εργαζόμενη γυναίκα και μητέρα. Δεν χρειάστηκε βέβαια και πολύ για να καταλάβουμε την ιδιαίτερη ευγένεια που διακρίνει την κα. Σαραντάκου, μιας και το χαμόγελο δεν έλειπε στιγμή από τα χείλη της. 

1.Θα ήθελα αρχικά ανατρέχοντας στην παιδική σας ηλικία να θυμηθείτε εάν υπήρξε κάποια στιγμή που γοητευτήκατε από την πολιτική. Ίσως επηρεαστήκατε και από τον πατέρα σας που ήταν κοινοτικός σύμβουλος αλλά και πρόεδρος κοινοτικού συμβουλίου Βούλας;

Γεννήθηκα στην Βούλα όταν ακόμη ήταν χωριό, να σκεφτείς ότι πρόλαβα τις αλάνες , τους χωματόδρομους, ακόμη και τους γαλατάδες. Όταν έφτασε η ώρα να ξεκινήσω ξένες γλώσσες ο πατέρας  μου , ο οποίος ήταν συνδικαλιστής (Πρόεδρος της Ένωσης Ηλεκτροτεχνιτών Αθηνών και Γραμματέας της Ομοσπονδίας Ηλεκτροτεχνιτών Ελλάδος) αποφάσισε ότι τα καλά φροντιστήρια της εποχής εκείνης ήταν στην Αθήνα. Έτσι αφού λόγω των συνδικαλιστικών του υποχρεώσεων ανέβαινε στην Αθήνα κάθε μέρα, με έγραψε στο British Counsel  για αγγλικά και στο Γαλλικό Ινστιτούτο για γαλλικά. Τελειώνοντας το μάθημα πήγαινα στο γραφείο για να φύγουμε και πολλές φορές περιμένοντας, άκουγα συνδικαλιστικές αλλά και πολιτικές συζητήσεις, που για μία έφηβη ήταν κάτι το καινούργιο και συναρπαστικό. Φυσικά οι ερωτήσεις μέχρι να φτάσουμε σπίτι τον παίδευαν πολύ.  ΄Εχει λήξει η δικτατορία, καινούργιοι σχηματισμοί κομμάτων εμφανίζονται και ο πατέρας μου, βαθιά πολιτικοποιημένος, αφού έχει νιώσει στο πετσί του τον βίαιο αρπαγμό του πατέρα του από τους κομουνιστές, δεν θέλει να με κατευθύνει πολιτικά.  Περιτό να πω, ότι ίσως να ήμουν από τα λίγα παιδιά που από την εφηβεία τους ήξεραν τι σημαίνει εκλογές . Στα δέκα οκτώ μου γράφτηκα στην ΟΝΝΕΔ αφού θεώρησα ότι τα πιστεύω μου συμφωνούσαν με αυτά της Νέας Δημοκρατίας. Ο πατέρας μου ανήκε στην ΄Ενωση Κέντρου, αλλά δεν με απέτρεψε και όταν διαλύθηκε ως κόμμα με ακολούθησε. Λίγο πολύ λοιπόν, επηρεάστηκα από τον πατέρα μου, αλλά πιστεύω πως ακολούθησα τον δικό μου δρόμο.

2.Το Πτυχίο πολιτικών επιστημών και το μεταπτυχιακό στην δημόσια διοίκηση, η ενασχόληση σας με την πολιτική στο χώρο της Νέας Δημοκρατίας και η επαγγελματική σας καριέρα δεν σας εμπόδισε να κάνετε οικογένεια και να γίνετε μαμά ενός κοριτσιού. Πόσο δύσκολο ήταν να συνδυάσετε τόσους πολλούς ρόλους μαζί;

Η αλήθεια είναι, ότι ξεκίνησα να εργάζομαι την περίοδο που σπούδαζα. Συχρόνως παντρεύτηκα και έγινα πολύ νωρίς μητέρα μιας γλυκύτατης κόρης της ΄Αννας, μάλλον ευτυχώς που πρόλαβα, γιατί δεν ξέρω αν αργότερα θα ήταν δυνατόν. Είχα όμως βοήθεια από την μητέρα μου, από την πεθερά μου, γενικώς όλοι βοηθούσαν γιατί ξεκίνησα πολύ νωρίς τον συνδικαλισμό με την ΔΑΚΕ δημοσίου τομέα και ως εκλεγμένη υπηρέτησα πολλά χρόνια σε διάφορες θέσεις.  Δυσκολίες υπήρχαν, γιατί έπρεπε να τα προλάβω όλα, πάντα όμως είχα χρόνο για την κόρη μου αξιοποιώντας τον ποιοτικά. Καθημερινά ήλεγχα τα μαθήματά της, ιδιαίτερα στο δημοτικό, τα σαββατοκύριακα επισκέψεις σε μουσεία, σινεμά, θέατρα, μπορεί να αφιέρωνα και περισσότερο χρόνο από άλλες μητέρες που ήταν μη εργαζόμενες. Θεωρώ ότι λόγω ηλικίας με αισθανόταν σαν φίλη, παρά σαν μητέρα, δεν αποκλείεται να έκανα και λάθη, το αποτέλεσμα όμως όσον αφορά τις σπουδές και την καριέρα της με δικαίωσε απόλυτα. Το μεταπτυχιακό το έκανα αργότερα, όταν η κόρη μου ήταν φοιτήτρια στο Φυσικό της Πάτρας, οπότε τα πράγματα ήταν πιο εύκολα,  παρότι οι πολιτικές και συνδικαλιστικές υποχρεώσεις ατέλειωτες. Τότε κόπηκε και ο «ομφάλιος λώρος» και η κόρη μου έγινε ανεξάρητη, γεγονός που την βοήθησε όταν έφυγε για μεταπτυχιακό στο εξωτερικό.  Δεν πιστεύω ότι μητρότητα και καριέρα δεν συμβαδίζουν, αντίθετα θεωρώ ότι αφού αποτελούμε πρότυπο για τα παιδιά μας. Το παράδειγμα που δίνουμε σε αυτά από μικρή ηλικία είναι ιδιαίτερα σημαντικό. 

3.Μαμά μιας μοναχοκόρης που δραστηριοποιείται στο εξωτερικό. Μιλήστε μας λίγο για εκείνη και για την σχέση σας. Εσείς είστε μια μαμά «ζακέτα να πάρεις» ; Πως αισθάνεστε που το μοναχοπαίδι σας ζει στο εξωτερικό;

Όταν η Άννα έφυγε το 2008 για μεταπτυχιακό στον Καναδά ήταν ένα μικρό σοκ, γιατί από την Πάτρα ερχόταν κάθε Σαββατοκύριακο στο σπίτι. Ευλογία Θεού, υπήρχε το skype  και μπορούσαμε να βλεπόμαστε όποτε θέλαμε. Ήταν δύσκολο για εκείνη, πιο πολύ από πολιτισμικής πλευράς, γιατί ο Καναδάς είναι μια χώρα πολύ διαφορετική από την Ελλάδα. Βέβαια οι ευκαιρίες τεράστιες, πριν τελειώσει το μεταπτυχιακό είχε ήδη πρόταση για διδακτορικό με πλήρη υποτροφία και πριν τελειώσει το διδακτορικό είχε ήδη πρόταση να εργαστεί σε μεγάλο Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο. Εκείνη επέλεξε να γυρίσει στην Ευρώπη για να είναι πιο κοντά στην χώρα της και τώρα ζει και εργάζεται στο Λίβερπουλ ως ερευνήτρια (Ocean Modelling Scientist) στο Πανεπιστήμιο και το Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο του Λίβερπουλ. Μας επισκέπτεται για διακοπές μαζί με τον σύζυγό της όποτε μπορούν. Για έναν γονιό δεν είναι ότι το καλύτερο να ζει το παιδί του στο εξωτερικό. Όμως δεν θα πρέπει να στεκόμαστε εμπόδιο στα παιδιά μας που θέλουν να πραγματοποιήσουν τα όνειρά τους. Μου αρέσει που είναι ανεξάρτητη, που ακολούθησε τον δρόμο που εκείνη ήθελε και όχι κάτι που της επιβλήθηκε. Άλλωστε ποτέ δεν υπήρξα μια μαμά «ζακέτα να πάρεις». Ο μόνος τρόπος για να «μάθει» κανείς είναι να μάθει από τα λάθη του. 

4.Ποιες δυσκολίες καλείται να αντιμετωπίσει μια γυναίκα στο χώρο της πολιτικής και γενικότερα στον ανδροκρατούμενο χώρο της εργασίας σε θέσεις ευθύνης. Την αντιμετωπίζουν ίσως με δυσπιστία; Την αμφισβητούν; Πρέπει μονίμως να αποδεικνύει ότι αξίζει;

Τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό, όπως δείχνουν τα στατιστικά στοιχεία, δεν έχουμε παρά ελάχιστες γυναίκες στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Ιδιαίτερα σε θέσεις πολιτικής ευθύνης ή σε κλάδους όπως η οικονομική πολιτική, οι διεθνείς σχέσεις και η ασφάλεια. Παρότι η ΕΕ καταπολεμά τις διακρίσεις λόγω φύλου ο αγώνας για τα δικαιώματα των γυναικών  και την προστασία αυτών, συνεχίζεται. Ιδιαίτερα στην Ελλάδα είναι πολύ δύσκολο να ξεπεραστεί η ανδροκρατούμενη αντίληψη ότι πολλές γυναίκες είναι ικανές για ηγετικές/διευθυντικές θέσεις και όπως αποδεικνύεται είναι τελικά θέμα ευκαιριών. Να μας δοθεί η ευκαιρία να αποδείξουμε τι αξίζουμε και με αυτόν τον τρόπο και σωστή δουλειά να ανοίξουμε τον δρόμο για τις υπόλοιπες γυναίκες. Γι αυτό θεωρώ ότι, η  συμβολική κίνηση του Πρωθυπουργού μας να  δώσει την δυνατότητα στην κυρία Σακελλαροπούλου να γίνει η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος της Δημοκρατίας στην Ελλάδα,  ήταν ιδιαίτερα σημαντική. Εμείς οι γυναίκες αποτελούμε το 51% του παγκόσμιου πληθυσμού και αν είμαστε δυνατές, τα πάντα μπορούν να αλλάξουν…  Η Μάργκαρετ Θάτσερ είχε πει το 1975 το περίφημο «”I’ve got a woman’s ability to stick to a job and get on with it when everyone else walks off and leaves it.” Δεδομένου ότι το 51% του πληθυσμού της Ελλάδας είναι γυναίκες, είναι άξιο απορίας γιατί αυτό δεν αντικατοπτρίζεται στην πολιτική ζωή. Ας το σκεφτούμε όλες την επόμενη φορά που θα προσέλθουμε στις κάλπες.

5.Είστε η προϊσταμένη διεύθυνσης μονάδας εσωτερικού ελέγχου (Υπουργείο Εσωτερικών). Πιστεύετε πως έχουν γίνει κάποιες αλλαγές τα τελευταία χρόνια ώστε η Δημόσια διοίκηση να εκσυγχρονιστεί;

Η ανασυγκρότηση της Δημόσιας Διοίκησης αποτελεί ένα διαχρονικό κοινωνικό αίτημα. Ολοι γνωρίζουμε ότι ο δημόσιος τομέας αποτελεί το «μεγάλο ασθενή» ίσως γιατί η ελληνική δημόσια διοίκηση δεν προέκυψε ως ανάγκη θεμελίωσης ενός κράτους-δικαίου, αλλά ήταν αποτέλεσμα ενός πελατειακού πολιτικού συστήματος .΄Εγιναν πολλές προσπάθειες στο παρελθόν, αλλά και πολλά λάθη. Υπήρχε αδυναμία σχεδιασμού και εφαρμογής των δημόσιων πολιτικών , έλλειψη συντονισμού, ανεπαρκής αξιοποίηση και ανορθολογική κατανομή του ανθρώπινου δυναμικού. Η πολυνομία  και η πολυπλοκότητα των κανονιστικών κειμένων και ρυθμίσεων δημιουργούσαν προβλήματα κατανόησης συμμόρφωσης και ασφάλειας δικαίου τόσο στους πολίτες και στις επιχειρήσεις όσο και στην ίδια την δημόσια διοίκηση. Χρειάστηκε να έρθει η κρίση και τα μνημόνια, για να προχωρήσουν μεταρρυθμίσεις που έπρεπε να είχαν γίνει πολλά χρόνια πριν, έχοντας πλέον συνδεθεί με την εκταμίευση δανειακών δόσεων. Στο πλαίσιο αυτό υπήρξε πράγματι ένα πλήθος νομοθετικών παρεμβάσεων και πρωτοβουλιών, που όμως στην πλειοψηφία τους ήταν απροετοίμαστες, χωρίς επαρκή μελέτη και τεκμηρίωση. Γιατί ποτέ δεν αποτέλεσαν ιδιοκτησία της ελληνικής δημόσιας διοίκησης, αλλά επιβλήθηκαν. Χρειάστηκε η πανδημία για να εξελιχθεί η  ηλεκτρονική διακυβέρνηση και η παροχή ηλεκτρονικών υπηρεσιών για τις συναλλαγές των πολιτών.

Οι λύσεις δεν είναι δύσκολες, χρειάζεται όμως πολιτική βούληση και αποφασιστικότητα.  Πιστεύω πως έχει έρθει η ώρα για ένα σύμφωνο συμβίωσης του δημόσιου τομέα με την πολιτική εξουσία που να βασίζεται σε τρεις θεμελιώδεις όρους: λογοδοσία, διαφάνεια, ανεξαρτησία. Μια τέτοια δημόσια διοίκηση πρέπει να χτίσουμε… Μια διοίκηση υψηλού ευρωπαϊκού επιπέδου σε επίπεδο λειτουργίας και αποδοτικότητας, μια διοίκηση -εργαλείο Δημοκρατίας που θα συμβάλει στην αναπτυξιακή προσπάθεια της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη.

6.Ήσασταν υποψήφια Ευρωβουλευτής με την παράταξη της ΝΔ το 2019. Θα ήθελα να μου πείτε την γνώμη σας για την σύγχρονη Ευρωπαϊκή Ένωση. Πιστεύετε πως δοκιμάζεται σήμερα η ιδέα μιας Ενωμένης Ευρώπης δεδομένου και των ανισοτήτων που προβάλλονται μεταξύ των κρατών κυρίως Βορρά και Νότου;

΄Εχω την άποψη  ότι πάντα υπήρχε χάσμα μεταξύ Βορρά και Νότου. Ο αρχικός στόχος των έξι ιδρυτικών χωρών, ήταν αφ’ ενός  η οικονομική συνεργασία και αφ’ εταίρου η διασφάλιση της ειρήνης. Στην συνέχεια οι διευρύνσεις που  πραγματοποιήθηκαν επηρέασαν και άλλαξαν σε μεγάλο βαθμό την λειτουργία της ΕΕ η οποία απέκτησε μεγαλύτερη βαρύτητα ως διεθνής οργανισμός.  Είναι γνωστές οι ευρωπαϊκές αγροτικές επιδοτήσεις , τα διάφορα προγράμματα ΕΣΠΑ, ΚΠΣ και πολλά άλλα οικονομικά πακέτα. Υπήρχε πρόσβαση των κρατών σε προσιτό τραπεζικό δανεισμό, ανοικτά σύνορα, ελεύθερες μετακινήσεις προϊόντων και πληθυσμού. Η χώρα μας όπως και άλλες χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου έχουν ωφεληθεί από το Ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Όμως πάντα ο «πλούσιος» Βορράς στο πίσω μέρος του μυαλού του είχε ότι επωμίζεται τα βάρη του «φτωχού» Νότου, ξεχνώντας ότι και αυτός είχε ωφεληθεί τα μέγιστα από την πώληση αγαθών στις νότιες χώρες. Η λανθασμένη και με τιμωρητική ίσως διάθεση, αντιμετώπιση της κρίσης του 2008, που καταδίκασε  τις χώρες του Νότου σε σκληρή λιτότητα, δεν μπορεί εύκολα να ξεχαστεί από τους πολίτες. ΄Ηταν απαράδεκτο αυτό που έγινε με την Ιταλία, όπου την ώρα που οι γιατροί επέλεγαν ποιοι θα αφεθούν να πεθάνουν γιατί δεν υπήρχε ο αναγκαίος ιατρικός εξοπλισμός, τα άλλα μέλη της ΕΕ να επιβάλλουν απαγορεύσεις στις εξαγωγές του ιατρικού εξοπλισμού.  Αν οι οικονομίες των χωρών του Νότου οδηγηθούν στην χρεοκοπία, θα υπάρξουν συνέπειες για τις χώρες του Βορρά όχι μόνο γιατί θα υποστούν ζημιές σε ομόλογα, επενδύσεις και τραπεζικές οφειλές, αλλά και επειδή θα χάσουν και την πιο ισχυρή ζήτηση των προϊόντων τους. Τώρα είναι η στιγμή για συνεργασία και αλληλεγγύη. Να έχουμε δε στο νου μας ότι αν δεν υπάρξει ξεκάθαρη και φιλόδοξη προσπάθεια ανάκαμψης, ο λαϊκισμός και ο εθνικισμός καραδοκούν.  Για να μπορέσει η ΕΕ να συνεχίσει την πορεία της θα πρέπει όλοι να αντιληφθούν ότι τα κράτη μέλη  είναι ισότιμα και ότι μέσα από αυτή την δοκιμασία θα καθοριστεί και το αν θα έχει μέλλον. Αυτό το μέλλον που οραματίστηκε κάποτε ο Ζαν Μονέ και άλλοι φωτισμένοι ηγέτες που προσέβλεπαν σε μια Ενωμένη Ευρώπη οικονομικά και πολιτικά ισχυρή, σε μια Ευρώπη που θα έχει ηγετικό ρόλο στο παγκόσμιο πολιτικό γίγνεσθαι.

7.Μέσα από την ενασχόληση σας με την πολιτική, όντας και πρόεδρος της τοπικής επιτροπής της Νέας Δημοκρατίας αρκετά χρόνια, θα ήθελα να μου πείτε ποια πιστεύετε πως είναι τα αίτια της υπογεννητικότητας στην χώρα μας και αν μπορεί να γίνει κάτι γι αυτό, αν υπάρχει κάποιο σχέδιο.

Ένα από τα προβλήματα που ταλανίζουν την Ευρώπη αλλά και την χώρα μας είναι το δημογραφικό πρόβλημα. Η Ελλάδα σήμερα έχει έναν από τους χαμηλότερους δείκτες γονιμότητας στην Ευρώπη, ενώ η φυγή 500.000 νέων στο εξωτερικό, δυστυχώς επιτείνει το πρόβλημα. Αυτό είναι μια διπλή βόμβα γιατί κλυδωνίζεται το συνταξιοδοτικό,  διαλύεται η συνοχή της κοινωνίας μας και υπονομεύεται το μέλλον της πατρίδας μας. Η χώρα βρίσκεται σε ένα δημογραφικό αδιέξοδο. Η πορεία της ελληνικής γονιμότητας μεταπολεμικά χαρακτηρίστηκε από άνθηση με ιδιαίτερα παραγωγική περίοδο αυτή μεταξύ 1960-1980. Από το 1980 και μετά όμως η ελληνική γονιμότητα κατέρρευσε φτάνοντας στο 2011 όταν οι γεννήσεις ήταν λιγότερες από τους θανάτους (αρνητικό ισοζύγιο γεννήσεων και θανάτων) , για πρώτη φορά από το 1944. Επί πλέον δε,  η οικονομική κρίση που ξεκίνησε το 2008 λειτούργησε καταλυτικά ώστε να αποκαλύψει και να εντείνει την ήδη υπάρχουσα δυσμενή δημογραφική θέση της χώρας.  Θα πρέπει οι κυβερνήσεις  της ΕΕ να χαράξουν ένα μεσοπρόθεσμο σχέδιο για την αντιστροφή της υπάρχουσας τάσης. ΄Ηδη η κυβέρνηση της ΝΔ προσδοκά με την καθιέρωση επιδόματος 2.000 ευρώ για κάθε παιδί που θα γεννιέται, με  την αύξηση του αφορολόγητου κατά 1.000 ευρώ για κάθε παιδί, με την επαναφορά των επιδομάτων σε τρίτεκνες και πολύτεκνες οικογένειες και με την αύξηση του αριθμού των παιδιών που μπαίνουν σε παιδικούς σταθμούς καθώς και την ενίσχυση των ολοήμερων σχολείων, να προσπαθήσει να αντιμετωπίσει το δημογραφικό πρόβλημα της χώρας. Ας μην ξεχνάμε όμως  ότι απαιτούνται δεκαετίες για να βελτιωθούν οι δημογραφικοί δείκτες. 

8.Ξέρω πως αγαπάτε πολύ τα ζώα και ασχολείστε με τα αδέσποτα. Τι είναι αυτό που σας κάνει να διαθέτετε τον προσωπικό σας χρόνο σε κάτι τέτοιο;

Ο Μαχάτμα Γκάντι είχε πει ότι «ο πολιτισμός ενός έθνους διακρίνεται από τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι συμπεριφέρονται στα ζώα» . Τα ζώα,  μας αγαπούν χωρίς αντάλλαγμα, έχουν ψυχή χωρίς κακία, αυτό καθρεφτίζεται στα άδολα μάτια τους όταν σε κοιτάζουν Αγάπησα τα ζώα γιατί μου δίδαξαν το μεγαλείο του να προσφέρεις χωρίς να προσδοκάς την ανταπόδοση, γιατί μου έμαθαν πως η προσφοράείναι αυτή που δείχνει τον εσωτερικό μας πλούτο. Εγώ είχα την τύχη να ζω σε μονοκατοικία και έτσι στην αυλή είχαμε πάντα γάτες. Λατρεύω όλα τα ζώα , οι γάτες όμως είναι η αδυναμία μου. ΄Εχω κλάψει για γάτες που «έφυγαν» μέρες ολόκληρες, γιατί οι γάτες μου είναι σαν παιδιά μου, με κάνουν να χαμογελώ, καταλαβαίνουν πότε είμαι άρρωστη, δεν με πλήγωσαν ποτέ, αντίθετα από κάποιους ανθρώπους και με κάνουν ευτυχισμένη. Κάποιοι μου λένε γιατί δίνω τόσα χρήματα για να ταϊζω τα αδέσποτα ενώ υπάρχουν άνθρωποι που πεινάνε.  Όμως αυτό δεν είναι δικαιολογία, οι άνθρωποι που δεν αγαπούν τα ζώα δεν αγαπούν ούτε τους ανθρώπους.  Το νομοσχέδιο που έφερε στην Βουλή ο αναπληρωτής Υπουργος Εσωτερικών κ. Στέλλιος Πέτσας είναι ένα πρώτο βήμα για την προστασία των αδέσποτων από την Πολιτεία και τον συγχαίρω γι αυτό. 

9.Στην ηλεκτρονική μας εποχή, στην εποχή του internet, το βιβλίο το προτιμούν όλο και λιγότεροι δυστυχώς. Εσείς είστε μια γυναίκα που διαβάζει αρκετά. Ποια είναι τα αγαπημένα σας βιβλία και ποια μας προτείνετε; 

Αγαπώ το διάβασμα, αγαπώ την μυρωδιά του χαρτιού όταν ξεφυλλίζω ένα βιβλίο. Μικρό παιδί χανόμουν μέσα στις σελίδες τους. Διαβάζω πολύ γιατί μου αρέσει και διαβάζω τα πάντα. Ιστορικά, επιστημονικά, πολιτικά βιβλία, μυθιστορήματα, ξένη και ελληνική λογοτεχνία, αλλά λατρεύω και την επιστημονική φαντασία. Το πιο αγαπημένο μου βιβλίο είναι  η «ΕΛΕΝΗ» του Νίκου Γκατζογιάννη και έχω και την πρώτη έκδοση του 1983 που προλόγιζε ο αείμνηστος Κωνσταντίνος Μητσοτάκης. Θεωρώ ότι είναι ένα διαχρονικό ιστορικό μυθιστόρημα , ικανό να γεφυρώσει τον εμφύλιο διχασμό: μια μάνα που θυσιάζεται για τα παιδιά της δεν μπορεί παρά να εκπροσωπεί κάθε Ελληνίδα μάνα, ανεξάρτητα από ιδεολογικές ή όποιες άλλες διαφορές. Επίσης ένα ευχάριστο ανάγνωσμα αποδείχθηκε το βιβλίο του Μπαράκ Ομπάμα «Η ΓΗ ΤΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΙΑΣ» ένα βιβλίο εξαιρετικά προσωπικό και ενδοσκοπικό γραμμένο με μια αφοπλιστική ειλικρίνεια που με εξέπληξε ευχάριστα. Σε όσους έχουν πολιτικές προσδοκίες συνιστώ ανεπιφύλακτα να διαβάσουν τον «ΗΓΕΜΟΝΑ» του Μακιαβέλλι αφού οι παρατηρήσεις του όσον αφορά τους ηγεμόνες ή τους επίδοξους ηγεμόνες, παραμένουν επί πεντακόσια χρόνια αναλλοίωτες, όσο αναλλοίωτη παραμένει επί χιλιετίες και η ανθρώπινη ψυχή. Φυσικά από την λίστα μου δεν θα μπορούσε να λείψει κάποια τριλογία ή βιβλίο επιστημονικής φαντασίας (είναι η αδυναμία μου).  Και τι καλύτερο υπάρχει από την τριλογία του J.R.R Tolkien, «Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών», αλλά και μια άλλη τριλογία «Η ΚΟΚΚΙΝΗ ΑΝΑΤΟΛΗ»  ενός νέου συγγραφέα του Pierce Brown που έχω ήδη διαβάσει δύο φορές. Και μην ξεχνάτε το αθάνατο ελληνικό μυθιστόρημα αφού είχαμε την τύχη να έχουμε συγγραφείς όπως ο Μυριβήλης, ο Καραγάτσης, ο Λουντέμης και ο Καζαντζάκης. 

10.Θα ήθελα να κλείσουμε αυτή την συνέντευξη με μια ερώτηση που νομίζω πως ήθελα να κάνω από την αρχή. Θα διεκδικούσατε ξανά μια θέση στο Ευρωκοινοβούλιο ή ίσως και στο ελληνικό κοινοβούλιο αν σας προταθεί;

Μου κάνουν πολλοί αυτή την ερώτηση και η απάντηση είναι πάντα η ίδια. Υπηρέτησα την Νέα Δημοκρατία από το 1983, προσέφερα από όποια θέση μου ζητήθηκε να φανώ χρήσιμη, την υπηρετώ ακόμη και σήμερα ως Πρόεδρος της τοπικής ΝΔ Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης και θα συνεχίσω να την υπηρετώ με κάθε τρόπο. ΄Αλλωστε με τις δράσεις της τοπικής μας οργάνωσης από το 2016 μέχρι σήμερα, οι οποίες ήταν πολυπληθείς και κατά γενική ομολογία οι καλύτερες της Ανατολικής Αττικής,  πιστεύω ότι συμβάλλαμε στην αυτοδυναμία της Κυβέρνησης.